O Museo de Viño de Galicia anunciou este venres un «extraordinario descubrimento da ciencia» localizado en Vigo. As sementes máis antiguas da variedade que evolucionou ata o albariño actual veñen de ser identificadas, procedentes do xacemento de O Areal na cidade de Vigo. Este conxunto arqueolóxico, hoxe musealizado no centro da urbe, é a única salina de evaporación conservada de todo o Imperio Romano, e as sementes “avoas” do albariño apareceron en estratos datados polo carbono 14 entre os séculos II e IV da nosa era.
As implicacións para a ciencia e a cultura do viño son enormes, segundo apuntan desde o Museo do Viño, posto que o antecesor do albariño (xunto con outras variedades autóctonas) xa estaba presente na Galicia romana, e posiblemente era o froito da hibridación con vides silvestres locais, propias da zona, nunha temperá procura do mellor aclimatamento e da maior productividade. «É un torpedo na líña de flotación da ata agora predominante teoría da difusión oriental, ou “teoría de Noé”, segundo a cal a vide chegou do leste das civilizadoras máns de fenicios, gregos e romanos», aseguran.
Neste descubrimento, recén publicado na “Australian Journal of Grape and Wine Research” participan científicos galegos da Misión Biolóxica de Galicia, do CSIC, e do Departamento de Historia da Universidade de Santiago (Pepa Rei, Andrés Teira), acompañados tamén dos prestixiosos ampelógrafos Rafael e Carlos Ocete. As sementes analizadas teríanse conservado por anegamento ou combustión, en tres xacementos arqueolóxicos: O Areal en Vigo e Reza Vella en Ourense (ambos de época romana) e Ponte do Burgo, en Pontevedra (s. XIII-XIV).
A detallada análise das sementes conservadas en Reza Vella determinou a presencia de vitis sylvestris, mentres que nas de Ponte do Burgo eran variedades xa domesticadas (sativas) ou en proceso de domesticación, próximas ás variedaes autóctonas galegas de albariño, caíño freixo, branco lexítimo e caíño branco.
Sen embargo, as análises dos restos de uva do Areal –un auténtico emporio comercial de exportación de sal cara todo o Imperio Romano, berce do poder comercial de Vigo- mediante múltiples parámetros (índice Stummer) amosa a similitude co albariño xa entre os séculos II-IV, o que fai concluir aos autores que, ao ser unha variedade que hoxe predomina no seu entorno, pode proceder de tipos de vides silvestres da zona, ou ben domesticadas de xeito autóctono, ou ben hibridadas con outras procedentes das outras áreas do imperio. O ADN, conclúen, deberá determinar este extremo no futuro.
Os “pais” caíño e merenzao
Esta investigación convértese así na máis relevante para a historia do viño en Galicia desde que, en 2012, a Estación Enolóxica de Galicia, (EVEGA) publicase un achegamento xenético tras analizar 67 variedades de viñas da comunidade, que determinaba que as uvas galegas derivan todas de catro liñaxes: caíño, merenzao, garnacha e moscatel.
Destas, como sinalou a investigadora Emilia López e se publicou na prestixiosa “Annals of Applied Biology”, os de caíño e merenzao son “liñaxes xenéticos propios” e se distribuirían –como recolle o túnel de variedades do Museo do Viño de Galicia- no bloques do caíño e os seus parentes ao oeste de Galicia, e o bloque do merenzao, ao leste.
