O Apalpador viviu un novo éxito de público nas súas visitas aos concellos da provincia dentro do programa Nadal en Galego organizado polo departamento de Lingua da Deputación de Pontevedra. Foron máis de 7.000 cativas, cativos e maiores as e os que puideron gozar da súa música, os monicreques, historias e pasarrúas nos que se fomentou o “am0r ao nadal galego” e se divulgou a necesidade do coidado da lingua, o medio ambiente ou a alimentación saudable e os produtos locais.
A deputada de Lingua María Ortega sinala que este ano estaban previstas máis actuacións ca nunca, en 43 concellos, nos que foi preciso ademais realizar varios pases das actuacións (ata 62 en total) debido á afluencia de público por petición da veciñanza, que participaba tanto de maneira activa nas sesións de contos musicados ou como espectadora dos pasarrúas. De feito, por motivo da COVID, a pesares da alta incidencia, só houbo catro municipios que decidiron cancelar, polo que a nacionalista amosou a súa satisfacción do ben que funcionou a iniciativa, que tivo que estenderse dende o 20 de decembro ata o 4 de xaneiro pola cantidade de funcións previstas.
O propio Apalpador tamén destacou que a viaxe pola provincia foi “un soño, un verdadeiro soño, un agasallo da vida inesquecible” e unha viaxe “ máis interesante e aventureira, a mais fermosa que nunca fixen” polas dificultades da pandemia e tamén polo mal tempo.
Este ano incorporáronse novidades como os agasallos forestais (repartíronse 220 árbores autóctonos como sobreiras, loureiros e érbedos), que fixeron que o proxecto se convertera nunha verdadeira “universidade rodante” divulgando os nomes das pezas, as súas características, as contornas da montaña galega, dos espazos naturais da provincia de Pontevedra: unha aula-escola que promoveu comportamentos de coñecemento e protección dos elementos da natureza, fomentando a reciclaxe e compostaxe.
Púxose en marcha tamén un proxecto audiovisual con monicreques da man da compañía de Marín ‘Tarabelos, títeres e contacontos’ e dos creadores audiovisuais e plásticos de Pontevedra, Belén Veleiro e Cris Lores que fixeron nacer unha historia vencellando a Serra do Courel co carballo de Santa Margarida nunha viaxe dende Folgoso do Courel ate Pontevedra.
Creouse, ademais, ‘A banda da montaña’ transformando a viaxe nun musical de rua introducindo novos sons e composicións musicais co saxo, guitarra, peitoque, gaita, cavaquiño e acordeón diatónico con acordes tradicionais galegos. Nela, ademais do Apalpador (Anxo Moure), participaron Servando Barreiro (músico cunha longa traxectoria, traballos editados e varios recoñecementos e premios); Viridiana Barreiro (estudante de conservatorio e saxo da banda de Bembrive); e Brais Moure: Músico aficionado, monitor de tempo libre titulado e estudante do Ciclo de Educación Ambiental da Granxa en Ponteareas.
As visitas do Apalpador dividíronse este ano de maneira comarcalizada, intentando facer o maior número de sesións por día en espazos o máis próximos posible co fin de reducir a pegada ecolóxica das emisións do transporte e mitigar o cambio climático.
Na Comarca de Pontevedra, na que participaron máis de medio milleiro de persoas, a primeira visita foi á escola infantil da Deputación en Príncipe Felipe onde o propio Apalpador cualificou de “impresionante” a atención dos bebés “cos ollos desbordados polo que vían”.
Tamén houbo unha visita ao concello de Barro a comitiva foi recibida “coma sempre, de luxo”, e onde había unha Casa do Apalpador na que se repartiron 50 árbores autóctonas cun carné identificativo explicando as súas características. En A Lama, a pesares da chuvia a sesión saíu adiante xa que o concelleiro convidou ao grupo a cantar e contar dentro da carpa do polbo: “Moi fermoso e gastronómico, contribuímos a economía local comendo o polbo e o churrasco na feira”, explicou Moure.
En Poio celebrouse un magnífico pasarrúas cruzando a Ponte da Barca e contáronse contos na Galiña Azul dende o patio exterior a través das xanelas. En Campo Lameiro celebrouse a “preciosa primeira sesión do 2022” con moitas nenas e nenos e cunha pandeireta que acabou pintada coa imaxe petróglifo do parque. Finalmente en Cerdedo-Cotobade, na praza da Borela, realizouse unha “preciosa e minimalista sesión” que mereceu a felicitación do concelleiro responsable da área.
Na Comarca de Caldas foron preto de 300 persoas as que gozaron das actuacións. Segundo as verbas do Apalpador, en Pontecesures houbo unha “fantástica recepción da concelleira” coa moto e coche da Policía que fixeron de escolta. A animación contou coa anécdota das persoas deportistas do ximnasio saíndo á rúa a bailar e facer ximnasia co Apalpador e a banda. En Valga tívose a imaxinativa iniciativa de ir polas aulas de música cantando as músicas e celebrouse tamén outra sesión extra na entrada do auditorio.
En Portas, o día 24 de decembro, Noiteboa, ás sete da tarde e con chuvia fíxose unha actuación “incrible e surrealista” no campo de fútbol na que finalmente, no medio e medio do céspede e coas luces das torretas acendidas participaron alomenos 40 persoas que asistiron a cantos e bailes. En Cunti, cunha grande organización, fíxose unha sesión moi fermosa cunhas 80 persoas entre participantes e asistentes na biblioteca, mentres que en Catoira a chuvia minguou a participación na rúa e uns poucos nenos e nenas –e algún que outro público- escoitaron cantar e contar a historia do Apalpador nas Torres do Leste.
Na Comarca do Morrazo vivíronse momentos moi especiais que chegaron a preto dun milleiro de persoas. En Marín viviuse, segundo o Apalpador probablemente a parada máis fermosa de toda a viaxe, con pasarrúas pola Praza de Abastos e a feira, a colaboración musical cun papa-noel gaiteiro que estaba na rúa, música para os vermús nas terrazas, unha viaxe en tren turístico animando as rúas e os viaxeiros e a colaboración especial de Esteban de Tarabelos co monicreque “Señor Coucho”.
En Bueu, co grande anfitrión Xosé Leal, o Apalpador foi mercar á feira o seu xantar do Nadal, e sorprendeuse cunha figura a tamaño real en madeira que o Concello creara da personaxe na carpa do Nadal. En Cangas –terra moi querida familiarmente polo Apalpador- fixéronse dúas sesións, unha delas dedicada a Maria Soliña. En Moaña, pola súa parte, tivo lugar unha fantástica sesión dentro da carpa e tamén houbo animación na feira de artesanía onde o Apalpador tamén mercou para apoio do comercio.
Na Comarca do Salnés comezou a xira en Ribadumia, no local social de Barrantes, cunha sesión moi acolledora; en Meis xuntáronse as nenas e nenos dos campamentos no precioso Mercado de Abastos e fíxose unha sesión fantástica coa alcaldesa; en Meaño xuntouse moitísima xente e foi preciso repetir a sesión porque cando estaba a rematar apareceu máis cativada; en Sanxenxo o Apalpador foi quen incluso de substituír a actuación prevista dunha actriz dunha obra de teatro programada que chegaba tarde por pinchazo do seu coche no Auditorio Emilia Pardo Bazán, “con moito publico, sonoridade, escenario, luces… De luxo!”.
En O Grove a intensa chuvia parou xusto no pasarrúas do Apalpador , que actou para a pouca pero estupenda xente que estaba na carpa do mercado de nadal do Concello aproveitando para facer compras, libros, artesanía…. “Unha nai do Pais Vasco coa sua filla cóntanos a historia do Olentxero e mandámoslle saúdos ao noso compadre vasco a través da neniña.”, explicou a figura do Nadal galego. En Cambados fíxose un pasarrúas longo e incluso houbo unha conexión en directo do Apalpador cunha radio doutra provincia explicando o proxecto con música en directo.
Na Illa de Arousa, despois dun xantar e baño nas augas do mar do parque natural do Carreirón o Apalpador foi á Casa do Concello que se encheu de nenas e nenos estendendo a sesión con contos, cantigas e poñendo en valor o espazo natural do Carreirón. 50 presenciais. 100 visuais. Vilagarcía de Arousa foi unha fin de viaxe “apoteósica” coas rúas cheas de xente: “cada vez que paramos en minutos xuntábanse mais de 100 persoas”. Foron precisos un total de 6 pases en distintos espazos, nos que a xente tirou dos móbiles para quitar fotos e fotos e mais fotos, bailar e cantar cos músicos emocionados nunha xornada que comezou ás sete da tarde e rematou case ás dez da noite.
No Deza-Tabeirós, en Dozón houbo unha fantástica organización que puido coa chuvia, organizando incluso unha chocolotada con pasteis no palco da música. “Foi exemplo dun pobo reunido entorno a unha figura rural e de montaña, coma eles”, explicou o Apalpador, que entregou como agasallo loureiros e sobreiras. En Agolada a sesión foi “preciosa”, protagonizada polo hospitalario alcalde que se sumou a tocar a pandeireta, e un “fermoso pasarrúas con Protección Civil”, que despois rematou con contos nun pendello.
En A Estrada o diluvio non evitou que se fixera animación no palco e pasarrúas, que sacou un sorriso á xente que estaba pola zona. En Forcarei houbo recepción do concelleiro de Cultura, chamada da alcaldesa e visita a Soutelo co apoio de Protección Civil. En Silleda os contos foron na Casa da Xuventude para as nenas e nenos do campamento ademais do pasarrúas.
Na área de Vigo, en Fornelos de Montes tivo lugar a máis difícil e das mais fermosas sesións deste ano, xa que non acompañaba o tempo –diluviaba-. Agochadas no portal da Casa do Concello empezou a aparecer xente que bailou, cantou e agasallou á banda cun moucho de madeira de bidueiro xigante e máis botellas de viño. Alí naceu a cantiga de “O moucho Lelo de Fornelos”. En Salceda realizouse outra actuación preciosa e moi ben organizada, na que primeiro participou un campamento de nadal no parque como moitos nenas e nenos, coas monitores entregadas ao conto e a o canto, e despois unha fermosísima sesión na feira como moitos nenas e nenos e cos feirantes agradecidos. No Porriño xuntouse tamén un grande grupo nun intenso e fermoso pasarrúas. O Apalpador e a banda aproveitaron para coñecer as Gándaras de Budiño e pedir a súa protección e conservación, creando tamén o conto e cantiga da “Tartaruga lentura”.
No Val Miñor foron preto de medio milleiro de persoas as que acompañaron ao Apalpador nas súas actuaicóns. En Gondomar o día de Nadal houbo incluso unha recepción das autoridades do concello, cunha preciosa sesión e un pasarrúas “roubando” o trineo de Papa Noel para contarlle á cativada da zona “a verdadeira historia de que Papa Noél era galego, emigrante do Courel, que tiña unha tia en Gondomar e viaxou até Laponia onde o chamaban Papa Courel que en laponé tradúcese como Noel”.
En Nigrán a sesión tivo lugar segundo as verbas do Apalpador “nun parque precioso” e con moitas nenas e nenos, onde unha señora díxonos que eramos unha verdadeira “universidade rodante” . En Baiona realizouse unha magnífica sesión nocturna onde despois do pasarrúas extenso “xuntáronse case cen persoas pedindo máis e máis”.
No Baixo Miño, en a Guarda o Apalpador fixo un pasarrúas pola feira e tamén unha actuación na praza e no Mercado de Abastos coas praceiras encantadas, coa anécdota que de que ao ir mercar a un supermercado, un pai co seu fillo e a peixeira pedíronlle que lles contase a súa historia, facendo unha sesión extra no propio comercio. Finalmente a banda tamén xantou e nadou no fin do Miño. En Tomiño, houbo moitos nenas e nenos, moita xente pola rúa e unha magnífica sesión , igual que en Tui, con centos de persoas e unha magnífica sesión para bebés e as súas nais.
No Condado Paradanta as actividades do Apalpador contaron con preto de 900 asistentes. En As Neves a sesión foi “fantástica e preciosa” nas verbas do propio Apalpador, con moitas nenas e nenos e familias. En Ponteareas o día foi “impresionante” con m0itisima xente nas tres sesións en tres espazos diferentes, ademais de ter unha recepción da alcaldesa. EN Mondariz chegaron incluso a abrir o Mercado de Abastos para a actuación, cunha atención “exquisita” por parte da organización do concello, para seguir nunha actuación en Mondariz Balneario no salón de actos no que houbo unha grande implicación do público, e finalizar en A Cañiza, onde pola chuvia o concello levou o acto ao auditorio con moitísima xente nunha sesión “magnífica” na que houbo agasallo de árbores e presenza dos residentes no centro de discapacidade.
