Tras longos anos de repetidas xestións, a Gaceta publica un Real Decreto cedendo ao pobo de Vigo os terreos do monte do Castro, a excepción da antiga fortaleza militar, todo o cal pertencía ao ramo da guerra. A cesión fíxose mediante troco por outros terreos, que tería que achegar o concello, para a edificación dun cuartel. Isto alarmou aos coitadiños -que nunca falan- os que temeron que tivese que se comprometer o equilibrio económico municipal pola necesidade de adquirir os solares obxecto da permuta.
A partir deste momento, dona xa a cidade daquela espléndida atalaia, que foi o asento primitivo do Vicus Spacorum e era entón monte raso -campos de soidade, murcho cotarelo-, comezou, con ardor e celo exemplares, a súa repoboación arbórea. Nesta labor deron a pauta honesta e cívica os propios edís quen, por lembrar outro clásico, pudieron con razón dicir: «do monte na ladeira -pola miña man plantada teño unha horta- que coa primavera -de bela flor xa cuberta- xa amosa en esperanza a froita certa».
Chegou si, a primavera; chegaron moitas primaveras desde entón; medraron as coníferas, os plataneiros, as acacias, floreceron as roserias, e aquelas mans xenerosas ás que os aneis non estorbaron para manexeren alegremente o sacho, podendo con orgullo agarimar os lustrosos toros. Aí está agora ese parque marabilloso, sen igual regalo de Deus, que uns señores con amplio bigote e alto sombreiro (ah, e con alma de poetas, xa que tamén houbo poetas de pescozo duro!) souberon volver máis fermoso para eles, para os seus fillos, para os fillos dos seus fillos…
Agora tócanos completar a súa obra. Por exemplo, non podemos demorar demasiado a erección do proxectado monumento a Martín Códax. Martín Códax -no o esquezamos- é o vigués máis universal de cantos ten habido. Escuro es sinxelo trobador do século XIII, a forza lírica das súas sete cantigas de amigo mantén vivo e vibrante o seu claro home e, con el, o nome do seu Vigo natal con cuxa grata eufonía fixo rimar, xa para sempre, a cordial, entrañable e soidosa palabra «amigo» que é como cifra e símbolo desta cidade aberta a todos os horizontes da amizade. Nos Cancioneiros medievais da Biblioteca Vaticana e da Nacional de Lisboa -antes Colocci-Brancuti- gárdase o prezado tesouro dos seus versos nos que o mar é un elemento vivo, un mar palpitante e forte, cheo de masculinidades co que o namorada dialoga. O mar de Martín Códax -ou, o que é o mesmo, o mar de Vigo- non aparece tan só como o fono da paisaxe poética, senón que se amosa como protagonista da propia paixón, feito substancia co home, coa natureza, co «vicus» veciño e os montes afastados. Un mar que quizais non teña paralelo nos Cancioneiros pola súa vigorosa personalidade dramática. A poesía de Martín Códax o único poeta medieval de quen -aparte do rei Sabio- nos é posible gustar a música e a letra das súas composicións. A Coral Polifónica de Pontevedra canta con mestría insuperable algunha desas cantigas; graváronse discos e hoxe a voz antiga e sempre nova do trobador vigués pon calafríos de emoción nos aires do mu,ndo.
Por iso un día naceu en nós o sentimento -máis que a idea- de que no alto do Castro, mirando ao mar que tan divinamente cantou- tería que se erguido un monumento, en pedra e bronce, a Martín Códax, o trobador que, na harmoniosa lingua nai, máis alto ten posto o nome de Vigo.
