Os poucos amigos de Vigo -digámoslo cun circunloquio piadoso- e, especialmente, do seu lazareto, aproveitaban toda alarma na comarca para cargar as tinturas sobre o suposto perigo daquel establecemento preventivo, alegando que San Simón era un centro receptor e propagador de “miasmas”. Unha alarma semellante propágase estes días e o fiel informador vigués do gobernador Palarea diríxese a este para o tranquilizar:
“…Referente ás enfermidades que tan ocupados estamos nela, visto que chaman a atención de Santiago, dispuxen como lle dixen a Vd. onte que D. Paulino Yáñez volvese a Redondela porque as súas recomendables circunstancias obrarían con máis enerxía que a comisión que fora o día anterior e, por certo, que levou Yáñez na súa viaxe fatal, atendendo que marchou despois das 7 da noite, hora que o moito vento incomodaba bastante, pero esixíao a humanidade e interesaba facer o servizo”.
“Non dubido que hai enfermidades, pero non é o cólera daqueles; son atacados os pobres que non teñen roupa de abrigo, nin cama onde durmir, viven coa maior miseria; por consecuencia. Mentres continúe o frío, teremos males; aquí tamén aconteceron os cólicos ás persoas pobres, pero procurouse acudir con tempo e non houbo desgrazas, sen chamar a atención esa indisposición porque se graduou insignificante…”. (Arquivo do autor)
Don Paulino Yáñez, curmán do xeneral Llorente, foi un médico de grande prestixio na cidade, que desempregou a Subdelegación do lazareto de San Simón e actuou de maneira esforzada e humanitaria en diversas epidemias graves.
Non obstante, a benignidade do novo amargo -colérico ou non– foi ordenado o branqueo das casas, como medida preventiva. Poucos meses despois desencadenouse na capital da provincia unha violenta epidemia de cólera, que orixinou moitas vítimas. Vigo, o “porto sucio”, sinalado polo índice acusador como orixe de tantos males, apenas experimentou os efectos do terrible azoure. E é que, en definitiva, as calamidades andan soltas polo mundo e son a lotaría negra das vilas.
Por outra parte, Carril e Marín recibían un intenso comercio naval, non sempre sometido ás obrigadas corentenas. Don Cristóbal La -Chica, o lembrado alcalde de Pontevedra, púxose serio e ordenou a tambor batente:
“1º Branqueáranse interior e exteriormente todos os edificios desta capital no termo improrrogable de 15 días, a contar desde a data da publicación do presente.
2º Os donos dos edificios que dentro do termo sinalado non compriren o ordenado na disposición anterior, quedan suxeitos ás penas establecidas nas ordenanzas municipais, se non houber motivo para agravalas. Ademais procederase á súa custa a efectuar o branqueo por medio das cuadrillas de albaneis, que están dispostas para este caso.
3º A fin de que a omisión non poida desculparse coa falta de cal, a Autoridade, ademais das medidas que ten adoptadas, continuará tomando todas as demais que conveñan para que haxa nesta cidade o abastecemento que se necesita”.
E así, con dous de cal e ningunha de area, fóiselle gañando a batalla ao cólera en Pontevedra. O que non sabemos, respecto á epidemia de fame e frío deste rudo inverno é se o comunicante vigués faría notar ao gobernador que aquí o que se precisaba eran mantas e víveres. Calcio, o non cal.
29 de decembro de 1853. Xosé María Álvarez Blázquez. «A Cidade e os Días. Calendario Histórico de Vigo» (Xerais, 2008)
