• VigoÉ
    • Vigo
      • Local
      • Sucesos
      • Marítima
      • Economía
      • Más Vigo
    • Cultura
      • Música
      • Arte
      • Libros
      • Exposiciones
      • Pintura
      • Cine
      • Arquitectura
      • Espectáculos
    • Comarcas
      • Baixo Miño
      • Condado
      • Louriña
      • Morrazo
      • Paradanta
      • Redondela
      • Val Miñor
    • Deportes
    • Tendencias
    • Actualidad
    • Salud
    • Solidaridad
    • Medio Ambiente
    • Viajes
    • Motor
    • Opinión
    miércoles, 29 de octubre de 2025
    No Result
    View All Result
    • Vigo
      • Local
      • Sucesos
      • Marítima
      • Economía
      • Más Vigo
    • Cultura
      • Música
      • Arte
      • Libros
      • Exposiciones
      • Pintura
      • Cine
      • Arquitectura
      • Espectáculos
    • Comarcas
      • Baixo Miño
      • Condado
      • Louriña
      • Morrazo
      • Paradanta
      • Redondela
      • Val Miñor
    • Deportes
    • Tendencias
    • Actualidad
    • Salud
    • Solidaridad
    • Medio Ambiente
    • Viajes
    • Motor
    • Opinión
    No Result
    View All Result
    VigoÉ
    No Result
    View All Result

    A astrofísica Ana Ulla participa no procesamento de datos recompilados pola nave espacial Gaia tras completar a exploración da Vía Láctea

    A investigadora da UVigo comezou a colaborar no proxecto hai case dúas décadas, comfirmando agora a ESA a finalización das observacións científicas da sonda lanzada en 2013
    Redacción por Redacción
    16 de Ene, 2025
    en Local
    0
    A astrofísica Ana Ulla participa no procesamento de datos recompilados pola nave espacial Gaia tras completar a exploración da Vía Láctea

    O proxecto Gaia da Axencia Espacial Europea, que se centra en cartografiar a Vía Láctea, entra nunha nova fase logo que a ESA confirmase este mércores a finalización das observacións científicas da nave espacial Gaia, lanzada o 19 de decembro de 2013. Dende entón e ata a actualidade, a sonda Gaia acumulou máis de 3 billóns de observacións duns 2000 millóns de estrelas e outros obxectos, construíndo o mapa máis grande e preciso da Vía Láctea. Aínda que o tanque de combustible de Gaia se está a esgotar, a misión continuará, dunha banda, coa programación de probas tecnolóxicas para as vindeiras semanas, antes de que a sonda se traslade a súa órbita de retiro e, doutra, coa programación de dúas publicacións masivas de datos, unha previsiblemente o vindeiro ano 2026, e outra, a finais desta década. 

    Vencellada ao proxecto desde o ano 2006, xunto co Galician Group for Gaia, integrado a súa vez no consorcio DPAC (Data Processing and Analysis Consortium), do que forman parte uns 450 profesionais internacionais, a catedrática de Física Aplicada e investigadora do CIM-UVigo Ana Ulla explica que “o enorme volume e precisión dos datos astronométricos de Gaia, para case 2000 millóns de estrelas, proporcionaron resultados moi relevantes” e pon como exemplo o coñecemento tan preciso que agora se ten da estrutura, distribución de masas, dinámica e historia evolutiva da Vía Láctea, “incluíndo aquí a caracterización de correntes estelares e dos restos doutras galaxias que foron no seu día engulidas pola nosa, xunto á capacidade de predicir colisións galácticas futuras”. 

    Impresión artística da Vía Láctea baseada nos datos recompilados por Gaia. / Imaxe: Duvi

    Intenso procesamento de datos

    Ao longo destes anos, o traballo de Ana Ulla no proxecto Gaia, xunto aos integrantes do Galicia Group Minia Manteiga, Carlos Dafonte, Daniel Garabato e Marco Antonio Álvarez da UDC, centrouse, por unha banda, nunha parte máis técnica, relacionada coa documentación de procedementos na extracción de parámetros físicos (temperatura, luminosidade, gravidade, etc.) das estrelas e, por outra, “máis propiamente de colaboración na explotación científica, para diferentes casos de estudos, como, por exemplo, a análise das características e propiedades das nebulosas planetarias, estrelas post-AGBs ou subananas quentes”.

    Agora, co remate das observacións científicas da nave espacial Gaia, o labor da astrofísica da UVigo en relación co procesamento de datos intensifícase. “En DPAC estamos a traballar arreo na produción do 4º catálogo de datos, que posiblemente sexa público no ano 2026, e que conterá milleiros ou millóns de obxectos de todas as categorías, dende corpos do Sistema Solar, ata exoplanetas ou galaxias moi afastadas”. Ulla destaca que as posibilidades de traballo estatístico, mesmo empregando IA, son fabulosas con tantos datos, “a miña contribución seguirá nas parcelas, unha máis técnica e outra máis científica, neste contexto de terabites de datos por procesar. Estaranse ademais abrindo algunhas novas liñas de traballo científico a explorar con novos colaboradores e todo isto é parte do que está a facer a investigación tan gratificante”. Así mesmo, a catedrática apunta a existencia de plans preliminares para a produción dun 5º catálogo Gaia, de xeito que a misión completa pode durar ata o ano 2030 ou máis.

    A astrofísica da UVigo Ana Ulla. / Foto: Duvi

    Aprendizaxe profesional e humano e un emocionante descubrimento

    Ana Ulla valora de xeito moi positivo a oportunidade que lle está a brindar este proxecto de traballar cun grupo interdisciplinario, entre astrofísica e enxeñaría informática, e investigar a tan alto nivel. “Considero que aprendín moitas cousas interesantes, desde un punto de vista profesional, pero tamén humano”, explica a catedrática da UVigo.

    En canto ao que considera o descubrimento máis salientable dos realizados no transcurso do proxecto, Ana Ulla apunta ao de Gaia BH3, o maior buraco negro estelar binario na Vía Láctea, mediante unha enorme precisión na medición dos movementos peculiares da súa estrela compañeira. “Aínda que era o terceiro burato negro descuberto por Gaia, este ten unha masa unhas 33 veces maior que a do Sol, sento por tanto o máis masivo obxecto do seu tipo na nosa galaxia. Dicimos que Gaia BH3 é un buraco negro ‘dormente’ porque, en principio non acumula materia da súa compañeira e non emite radiación detectable, como noutros sistemas binarios”, detalla a investigadora, que destaca  a importancia deste descubrimento inesperado, inusual e de enorme importancia para os estudos de evolución estelar, en xeral, e que “de paso foi moi emocionante”, asegura. 

    Infografía coa nueva impresión artística da Vía Láctea, do telescopio espacial Gaia e números sobre a fase de exploración do ceo. / Imaxe: Duvi

    O mellor mapa da Vía Láctea 

    O traballo de cartografiado de posicións, distancias, movementos, cambios de brillo e composición e outras características das estrelas ao monitorizalas cos seus instrumentos, permitiu a Gaia cumprir co seu obxectivo principal de construír o mapa máis grande e preciso da Vía Láctea. «Contén cambios importantes con respecto aos modelos anteriores, porque Gaia cambiou a nosa impresión da Vía Láctea. Incluso se revisaron as ideas básicas, como a rotación da barra central da nosa galaxia, a deformación do disco, a estrutura detallada dos brazos espirais e o polvo interestelar cerca do Sol», sinala Stefan Payne-Wardenaar, visualizador científico do Instituto Max Planck de Astronomía, Alemaña, que asegura que, aínda así, as partes distantes da Vía Láctea seguen a ser conxeturas fundamentadas en datos incompletos. “Con máis publicacións de datos de Gaia, a nosa visión da Vía Láctea será aínda máis precisa”, afirma. 

    Ademais do buraco negro Gaia BH3, a nave espacial Gaia proporcionou órbitas de precisión milimétrica de máis de 150.000 asteroides e ten medicións de tan alta calidade que descubriu posibles lúas arredor de centos deles. Tamén creou o mapa tridimensional máis grande de arredor de 1,3 millóns de cuásares, co máis afastado brillando cando o Universo tiña só 1.500 millóns de anos.

    Impresión artística da Vía Láctea baseada nos datos recompilados por Gaia. / Imaxe: Duvi

    43

    Tags: AstrofísicaGaianave espacialUniversidad de VigoUVigoVía Láctea

    RelacionadosArtículos

    García Mateo espera ser la primera rectora de la UVigo para que la institución «pase de la improvisación a la solvencia»
    Local

    García Mateo espera ser la primera rectora de la UVigo para que la institución «pase de la improvisación a la solvencia»

    22 de Oct, 2025
    La catedrática Carmen García Mateo anuncia su candidatura al Rectorado de la UVigo tras postularse Belén Rubio
    Local

    La catedrática Carmen García Mateo anuncia su candidatura al Rectorado de la UVigo tras postularse Belén Rubio

    21 de Oct, 2025
    La UVigo entrega su Medalla de Oro a la editorial Galaxia por su compromiso con la lengua y la cultura
    Cultura

    La UVigo entrega su Medalla de Oro a la editorial Galaxia por su compromiso con la lengua y la cultura

    18 de Oct, 2025
    La UVigo solicitará el grado de Medicina si no hay nuevo convenio de descentralización antes de un mes
    Local

    La UVigo solicitará el grado de Medicina si no hay nuevo convenio de descentralización antes de un mes

    18 de Oct, 2025
    La UVigo, primera de España en compromiso ambiental
    Local

    La UVigo, primera de España en compromiso ambiental

    16 de Oct, 2025
    UVigo y Diputación impulsan la puesta en marcha de cinco proyectos para la mejora medioambiental 
    Local

    UVigo y Diputación impulsan la puesta en marcha de cinco proyectos para la mejora medioambiental 

    16 de Oct, 2025

    ROMPEPAGINAS A

    ROMPEPAGINAS A – 8

    ROMPEPAGINAS A – 5

    ROMPEPAGINAS A – 10

    ROMPEPAGINAS A – 11

    ROMPEPAGINAS A – 14

    ROMPEPAGINAS A – 2

    Más Vistos

    Arranca el derribo de un antiguo restaurante (con corte de tráfico) para que Vigo atesore un nuevo mirador a la Ría

    Arranca el derribo de un antiguo restaurante (con corte de tráfico) para que Vigo atesore un nuevo mirador a la Ría

    por Redacción
    22 de Oct, 2025
    0

    El Concello mete la directa para ordenar y semipeatonalizar la Plaza de España

    El Concello mete la directa para ordenar y semipeatonalizar la Plaza de España

    por Redacción
    24 de Oct, 2025
    0

    Urbanismo da vía libre para que una planta comercial de 800 m2 se transforme en 11 viviendas en pleno centro de Vigo

    Urbanismo da vía libre para que una planta comercial de 800 m2 se transforme en 11 viviendas en pleno centro de Vigo

    por Redacción
    27 de Oct, 2025
    0

    Caballero pide (ahora sí) el permiso para avanzar por fin con el túnel de Elduayen: «Es un mentiroso compulsivo»

    por Redacción
    22 de Oct, 2025
    0

    ROMPEPAGINAS A – 13

    ROMPEPAGINAS A – 6

    ROMPEPAGINAS A – 12

    ROMPEPAGINAS A – 7

    MÁS VIGO

    El misterio de la antigua barandilla de Elduayen
    Más Vigo

    El misterio de la antigua barandilla de Elduayen

    La Rúa Elduayen ha sido una de las vías urbanas más importantes de la ciudad de Vigo. En la primera...

    por Julio Alonso
    29 de Oct, 2025

    HISTORIA DE VIGO

    La huelga de mujeres que paralizó la conserva en Vigo
    Más Vigo

    La huelga de mujeres que paralizó la conserva en Vigo

    La ría de Vigo es un emblema de la emancipación de la mujer, porque gracias al sector de la conserva...

    por Eduardo Rolland
    02 de Jun, 2024

    VIGO EN OTRA ÉPOCA

    Más Vigo

    El aeropuerto de Peinador

    Esta es la historia del aeropuerto de Vigo, desde su construcción y diseño fallido de Jenaro de la Fuente hasta...

    por Fernando Torres Carbajo
    31 de Oct, 2015

    LIBROS

    Seis meses de DC en España con Panini
    Libros

    Seis meses de DC en España con Panini

    Si te has perdido los últimos meses de actualidad comiquera en España, te encontrarás de repente con un montón de...

    por Gabriel Romero de Ávila
    26 de Oct, 2025

    OPINIÓN

    Lo del Celta empieza a ser preocupante
    Opinión

    Lo del Celta empieza a ser preocupante

    Datos hasta hoy : 9 jugados, 0 ganados, 7 empatados, 2 perdidos, a favor 8 goles, encajados 11. Puntos 7....

    por Fernando Torres Carbajo
    21 de Oct, 2025
    • Quienes Somos
    • Aviso Legal
    • Contacto

    © 2019 VigoÉ - Noticias de última hora sobre Vigo y su área metropolitana .

    No Result
    View All Result
    • Vigo
      • Local
      • Sucesos
      • Marítima
      • Economía
      • Más Vigo
    • Cultura
      • Música
      • Arte
      • Libros
      • Exposiciones
      • Pintura
      • Cine
      • Arquitectura
      • Espectáculos
    • Comarcas
      • Baixo Miño
      • Condado
      • Louriña
      • Morrazo
      • Paradanta
      • Redondela
      • Val Miñor
    • Deportes
    • Tendencias
    • Actualidad
    • Salud
    • Solidaridad
    • Medio Ambiente
    • Viajes
    • Motor
    • Opinión

    © 2019 VigoÉ - Noticias de última hora sobre Vigo y su área metropolitana .

    Utilizamos cookies propias y de terceros para mejorar nuestros servicios. Si continúa navegando, consideramos que acepta su uso. AceptarRechazar Saber Más
    Privacy & Cookies Policy

    Privacy Overview

    This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
    Necessary
    Siempre activado
    Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
    Non-necessary
    Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
    GUARDAR Y ACEPTAR