E aquí van as súas respostas:
1. Versus Librería:
Desde Versus, na rúa Venezuela 80, Sabela cóntanos:
Se teño que elixir o primeiro libro da literatura galega que me impactou, diría que foi «As crónicas do sochantre», de Álvaro Cunqueiro. Por que? Creo que porque cando o lin apenas se editaba literatura galega, e menos aínda se lía. Pareceume, paréceme agora tamén, unha obra grande da literatura, non so galega. Esa mestura de fantasía, terror, humor… tan magníficamente escrita… Non podía ser que unha literatura pequena como a galega albergara unha obra tan grande. Logo empapeime de Cunqueiro con «Merlín e familia» e «Si o vello Sinbad volvese ás illas», que me confirmaron que Cunqueiro estaba a altura dos grandes nomes da literatura universal do XX, aínda que, misteriosamente, ninguén lle prestaba atención. Sigue sendo así, témome, pero Cunqueiro perdurará. Polo menos na miña memoria.
2. Pedro Feijoo:
Pedro Feijoo é o autor de «Os fillos do mar», «A memoria da choiva», «Morena, perigosa e románica», «Os fillos do lume» e, o máis novo, «Camiñar o Vigo vello». Hoxe confésanos:
Pois mira, a verdade é que non che vou ser moi orixinal: non sei se foi unha das primeiras obras que lin en galego, pero desde logo unha das primeiras coas que gocei da súa lectura foi, precisamente, a «Anagnórise», de María Victoria Moreno. O que pasa é que, para ser honestos, estou seguro de que non che vou dicir nada que moitos outros autores non che teñan dito xa… A ver, é que eu son outro deses milleiros de rapaces que fixeron o bacharelato alá onde os oitenta se convertían nos noventa, e daquela era o que tocaba. Lina por recomendación do meu mestre de galego de entón, un tal Xurxo que daquela daba clase de lingua e literatura galega no Alexandre Bóveda de Vigo, o famoso Coia 2, un mestre fantástico do que, por certo, nunca volvín saber… E si, lin o libro por obrigación, porque era o que tocaba. Pero recordo que me gustara moito. Pero xa che digo, tampouco é que che poida dicir nada moito máis especial. A ver, é que o libro é bo de carallo, como non che vai gustar?
Pouco tempo despois chegaron os clásicos, dos que lembro moi especialmente a influencia de Castelao (tampouco nada sorprendente, xa ves), quen, de feito, acabaría por se converter nunhas das miñas primeiras especialidades nos anos de facultade.
Pero, se hai un autor e un libro que verdadeiramente me puxo a cabeza do revés, eses foron, sen ningún lugar a dúbidas, Suso de Toro e o seu «Polaroid». Joder, é que xa o teño contado un millón de veces, pero é que a verdade: Suso aprendeunos a toda unha xeración, que daquela eramos rapaces, que outro xeito de narrar en galego era posible. Xa estaba ben de tanto buscar fóra aquilo que sempre estivera ao noso carón. Xúrocho, a min púxome a cabeza do revés. Aquel xeito de narrar, toda aquela modernidade, a linguaxe, sempre tan directa, as tramas que viñeron despois… Vamos, la caña. Claro que, por suposto, tampouco nada disto ten nada de orixinal, porque, de que carallo o ía ter? O tipo é boísimo, un fodido xenio. Diría sen temor a equivocarme en nada que Suso é unha das mentes máis preclaras que temos no país (e nós somos tan chulos que ata nos permitimos o luxo de ningunealo, se ben esa é outra historia…). Non sei, Gabriel, eu diría que, se hai algo que eu che poida dicir que soe a algo lixeiramente orixinal, é precisamente iso: a influencia de Suso foi enorme sobre toda unha xeración, e brutal no meu caso individual. Se eu son algo, por pouco (moi pouco) que sexa, como escritor, se eu merezo algunha mínima presenza no espazo literario galego, é porque un día lin a Suso de Toro.
3. Detrás do Marco:
Os amigos de «Detrás do Marco», na rúa Londres, explícannos:
En Detrás do Marco gústanos apoiar a cultura galega no sentido máis amplo do termo, por iso as nosas paredes animan a soñar e a crear novos imaxinarios, sempre vixiados por dúas figuras para nós fundamentais: Castelao e Carlos Oroza.
A literatura, como non podía ser doutro xeito, é parte viva dun espazo no que sempre están presentes os libros de Editorial Elvira entre outras marabillas. Temos especial predilección por algúns dos seus contos por ser verdadeiros xeradores de maxia cósmica e potenciais ferramentas para cambiar as conciencias e facer do mundo un lugar mellor. A historia de «Nerón, o canciño que roda por Vigo», escrito con moito agarimo por Francesca López d´a Silva, mostra unha realidade (a da autora) con tantos matices, sensibilidade e ensinos que pensamos que ben merecería ser de lectura obrigada para nenas, nenos e adultos.
Gustaríanos mencionar tamén a colorida e vistosa colección «Historias para coñecermos Vigo». Coñecer os diferentes barrios da nosa cidade a través dos ollos e das historias que nos contan os seus autores e autoras, é unha forma moi fermosa de contribuír ao crecemento cultural dunha cidade tan plural en identidade como é Vigo.
A nosa cultura, máis viva que nunca, fainos sentir a fachenda de ser galegos.
4. Fran Fernández Davila:
Fran Fernández Davila é o autor de «A senda de sal». As súas lembranzas son:
Teño especial recordo de «Un home de Vilameán», un libro de Xoan Bernárdez Vilar. Lino no instituto, cando ler para min era unha obrigación regulada, e non un luxo, coma agora. O libro sorprendeume, estremeceume, divertiume e, sobre todo, amosoume un concepto novo para min, algo que eu chamaría literatura de proximidade. Era a primeira vez que lía unha novela sobre un veciño, aínda que fose da Idade Media, era un veciño porque Vilameán é unha parroquia de Nigrán, a apenas tres quilómetros de onde nacín e cen metro de onde vivo agora.
«Son de Vilameán e teño unha casa e unha pequena veiga. Pero a miña moza é de Vilariño; se vou vivir onda ela deberei doarlle as miñas propiedades ó mosteiro. Mais se a levo a vivir comigo a Vilameán, deberá ser ela quen dea as súas terras de Vilariño».
Sorprendeume da novela todo, principalmente as condicións de vida e o inmenso poder do Mosteiro de Oia no sur de Galicia, pero o mais fascinante é o modo en que o autor mergulla ó lector na Grande Guerra Irmandiña, un capítulo fascinante da historia da nosa terra.
Desgraciadamente perdín o libro —teño que volver a comprar outro—, ou presteillo a alguén que non mo devolveu, pero lémbrome acotío. De feito sérveme de inspiración na miña propia escrita.
5. Fran Zabaleta:
Fran Zabaleta escribiu «La cruz de ceniza», «Medievalario, un bestiario medieval» e «En tiempo de halcones». A súa obra favorita é:
Pois sen dúbida «Morning Star», de Xosé Miranda. Non é un libro lido na infancia, foi publicado en 1998 e por entón eu xa tiña uns cantos anos, pero desde que a lin pareceume unha historia redonda, unha aventura suxestiva que, ademais, desenvólvese moi preto da miña casa, nunha contorna que me resulta moi familiar, o que supón un interese extra.
Un dos grandes acertos de «Morning Star» son os seus parecidos con «A illa do tesouro», de Stevenson: a historia comeza nunha taberna en Verducido, Pontevedra, na que vive Lourenzo, un raparigo de dezaseis anos, e na que un día hospédase un bandoleiro, Lázaro Ribadulla que, como non, busca un tesouro, nada menos que o do famoso pirata Benito Soto.
Pero Xosé Miranda non se limita a contar unha historia similar, senón que converte o mito en propio, o galeguiza vestíndoo coa paisaxe natural e humana da terra.
En resumo: unha deliciosa historia de aventuras, roubos, traizóns e tesouros, un deses libros que non me importaría nada escribilos eu mesmo…
6. David Neira:
David Neira publicou «La senda del fénix» e, nestes días, «363TQ». E para el:
Sen dubida a obra galega que marcou a miña infancia foi «Memorias dun neno labrego», do compañeiro de verbas (e apelido) Xosé Neira Vilas.
Balbino era un rapaz coma nós, os que daquela tiñamos contacto directo coa aldea. A súa vida non distaba tanto das nosas: conta as aventuras dun rapaz que comeza a preguntarse cousas coma a morte, a emigración… As situacións cotiás dunha aldea, coas festas, as conversas de cociña, as amizades, as liortas e, como non…
Ai, canto lle debo a Neira Vilas por poñer no meu camino e no de Babino, a Eladia. Porque máis alá de todo o que acontece na súa aldea, estaba aquela moza de vinte anos que se lle metera tan dentro que fun capaz de sentilo eu mesmo.
«Memorias dun neno labrego» sentou dúas bases na miña vida: a de lector, a primeira. A de namorado, a segunda.
E supoño que sería culpa súa que, de tanto remexelas, acabei escribindo do mesmo xeito ca sentía Balbino, naquelas tardes, cando o gando xa moscara.
7. Librouro Librería:
O bo amigo Xurxo, de Librouro Librería, na rúa de Eduardo Iglesias, 12, cóntanos:
Nunca é doado escoller un só título entre a manchea de lembranzas lectoras que acubillamos dentro de nós, mais como hai que facelo quero aquí salientar «Espantallo amigo» do grande mestre Xosé Neira Vilas posto que foi unha das miñas primeiras lecturas como crianza, xa que no comezo dos anos 70 non existía desgrazadamente a variedade e calidade de títulos para a rapazada que existe hoxe en día.
Foi este un libro (lido na edición da Editorial Celta e hoxe publicado por Galaxia) que me engaiolou tanto polo seu contido como pola súa forma. A súa historia dun espantallo amigable cos merlos e o resto da súa contorna estaba chea de bonhomía e sinxeleza e as súas ilustracións de trazo infantil chegaron ao meu maxín de rapaz dun xeito moi especial.
Sen dúbida Neira Vilas ten na súa produción obras inesquecibeis (quén non lembra ao seu Balbino?) pero esta pequena alfaia non é ninguha obra menor.
Encantaríame que a súa editora se animase a facer unha reprodución facsimilar daquela edición que tan grata pegada deixou en min de neno… Supoño que será cousa da nostalxia.
8. Nobel Gran Vía
Desde Nobel Gran Vía, na Gran Vía, 184, Maribel desvélanos:
De lembranzas e libros en galego.
A memoria pode ser caprichosa, vai e vén…, mais cando alguén me pregunta por un libro que lembre con especial cariño, vénme á cabeza un recomendado polo meu profesor de galego naqueles anos en que o estudo do galego se limitaba a unha materia do currículo. Entre as propostas, ben máis reducidas que agora, estaba «Un home de Vilameán. Anatomía dunha revolución» de Xoán Bernández Vilar, publicado por Edicións Xerais de Galicia en 1976. Ás veces, é difícil precisar os motivos da nosa querenza por unha lectura: pode ser o tema, o estilo, as expectativas que cumpre ou mesmo o noso particular estado de ánimo…
No meu caso, era a primeira xeración que coa chegada da democracia comezábamos a ter contacto co galego na escola, malia que moitos xa o coñecíamos porque «era o que se falaba na casa», aínda interiorizábamos os prexuízos propios dunha lingua minorizada. Por todo iso, «Un home de Vilameán» descubriume na adolescencia a historia dunha Galicia oficialmente «sen historia» onde o galego vivía unha situación normalizada.
En realidade, «Un home de Vilameán» converteuse, seguramente sen pretendelo, nunha lectura de autodescubrimento das miñas raíces e da miña lingua. Posteriormente, tiven a fortuna de coñecer o seu autor, unha persoa excepcional pola súa bonhomía e os seus coñecementos. Hoxe en día, segue a ser unha lectura a recomendar para os amantes da historia en xeral, e da nosa en particular.
Feliz Día das Letras Galegas!
9. Librería Cartabón
En Librería Cartabón, na rúa Urzáiz, 125, temos aos estupendos Gonzalo e Maribel, que queren compartir con nós:
É moi de agredecer que nos tempos actuáis, ainda nos quede un sentir polo país. Así que moi agradecidos.
A nosa primeira escolla seria «Memorias dun neno labrego». Foi un agasallo de Neira, que era amigo de meu pai, e sempre o terei presente.
Outro que abreu as miñas entrañas e co que aprendín a querer o meu país, foi o «Sempre en Galiza».
Son libros que marcan. E no caso do «Sempre en Galiza», máis actual imposibel. Canta verdade que poderiamos plasmala hoxe en día.
Para nós o día das letras é un recordo, máis debería selo todo o ano.
E ti? Cal é o libro galego que lembras con máis agarimo? O Día das Letras Galegas é o día de todos, sobre todo dos lectores. Celebremos o 17 de maio lendo un libro e compartindo o que nos fai sentir.
